پرسش : آیا عقیده به منجى ومهدویت عقیده‏اى شرقى است؟
پاسخ : فان فلوتن مى‏گوید: «روحیه شرقى به طور عموم، دنبال کردن اخبار غیبى است. آنان علاقه فراوانى به کشف پرده‏هاى غیبى از آینده مجهول دارند، لذا اعتقاد به خلاصى‏بخش یا به تعبیر آنها منقذ یا... با طبیعت شرقى انس دارد، واین در نتیجه تاریکى‏هاى جهل واستبداد است که پدید آمده است».( السیادة العربیه، ص 107.)
پاسخ:
1 - این عقیده تنها از انسان‏هاى شرقى نیست، بلکه در بین همه ادیان ومکاتب وآیین‏هاى شبه دینى یافت مى‏شود.
2 - این عقیده با فطرت انسان عجین است که در همه یکسان است.
3 - همان گونه که اشاره شد، این عقیده مطابق آیات قرآن وروایات متواتر واجماع مسلمین، بلکه همه ادیان ومکاتب فلسفى وغیر فلسفى است.
فیلسوف انگلیسى «برتراند راسل» مى‏گوید: «عالم در انتظار مصلحى است که تمام عالم را یکپارچه کرده وآنان را تحت یک پرچم ویک شعار درآورد».( تأثیر علم بر اجتماع، ص 56.)
«پرفسور انشتاین» -صاحب نظریه نسبیّت- مى‏گوید: «روزى که صلح وصفا تمام عالم را فراگیرد ومردم با دوستى وبرادرى با یکدیگر زندگى کنند چندان دور نیست».( مفهوم نسبیت، ص 35.)

پرسش : آیا عقیده به مهدویت از جوامع دیگر واز اصول غیر اسلامى وارد شده است؟
پاسخ : برخى عقیده مهدویت را عقیده‏اى غیر اسلامى مى‏دانند که وارد جامعه اسلامى شده است.
جولد زیهر مى‏گوید: «بازگشت عقیده به مهدى، از اصول ومبانى غیراسلامى است ودر حقیقت این عقیده اسطوره واز امور غیرواقعى است».( العقیده والشریعه، ص 218.)
سائح على حسین، نویسنده لیبیایى مى‏گوید: «عقیده ونظریه غیبت وبازگشت، عقیده‏اى است مشترک بین یهود ونصارا، وتأثرپذیرى فکر شیعى از این دو مصدر بعید نیست...».( تراثنا وموازین النقد، ص 184.)
دکتر عبدالرحمن بدوى مى‏گوید: «کعب الاحبار کسى بود که عقیده به مهدى را در بین مسلمین منتشر ساخت».( مذاهب الاسلامیین، ج 2، ص 77ù76.)
پاسخ:
1 - مطابق آنچه در قرآن وروایات متواتر اسلامى وارد شده، عقیده به ظهور مهدى موعود عقیده‏اى اصیل واسلامى است که در ادیان دیگر نیز به آن اشاره شده است ولذا هرگز نمى‏توان آن را اسطوره واز عقاید ساختگى قرار داد.
2 - این عقیده اختصاص به شیعه ندارد بلکه صحابه به تبع آیات قرآن وروایات نبوى معتقد به این عقیده بوده ودر طول تاریخ اسلام عموم علماى اسلامى اعم از شیعى وسنّى به این عقیده معتقد بوده‏اند.
3 - اشتراک این عقیده بین یهود ونصارا ومسلمین دلیل بر آن نیست که مسلمانان از ادیان دیگر گرفته‏اند، بلکه دلالت بر آن دارد که موضوع انتظار منجى حقیقى مقتضاى فطرت بشر بوده ولذا در هر دین وآیینى به آن اشاره شده است.
4 - این کعب الاحبار نبوده که عقیده به مهدویت را در بین جامعه اسلامى منتشر ساخته است بلکه خدا ورسولان او خصوصاً پیامبر اسلام (ص) واهل بیت معصومش این عقیده را در جامعه منتشر ساخته‏اند.

پرسش : آیا عقیده به مهدویت ناشى از پیاده نشدن حکومت جهانى اسلام بوده است؟
پاسخ : دکتر «سلمان بدور» -رئیس بخش فلسفه در دانشگاه اردن- درباره منشأ رواج پیدا کردن عقیده مهدویت در تاریخ مسلمین مى‏گوید: «حکومت پیامبر اسلام (ص) صورت مجسم مدینه فاضله‏اى بود که اسلام وادیان ومکاتب نوید آن را داده بودند. آرزوى بسیارى از مسلمانان این بود که در همان عصر، این مدینه فاضله در سرتاسر عالم گسترش پیدا کند، ولى این آرزو تحقق نیافت، امّا هرگز از ذهن متفکّرین اسلامى خصوصاً جامعه شیعه امامى بیرون نرفت».( دراسة عن الفرق فى تاریخ المسلمین، احمد محمّد جلّى، ص 222.)
پاسخ: گرچه اسلام در عصر رسول اکرم (ص) بر تمام عالم گسترش پیدا نکرد، ولى؛ اولاً: خبر اسلام ودعوت آن به گوش غالب بلاد اسلامى رسید وشخص رسول اکرم (ص) مردم عالم را به اسلام دعوت نمود.
ثانیاً: خود قرآن وشخص پیامبر اکرم (ص) خبر از تحقق اسلام در سطح گسترده ودر تمام روى زمین داده است، نه اینکه مسلمانان بعد از یأس از فراگیرى اسلام به این عقیده روى آورده باشند.
دکتر عبدالجبار شراره مى‏گوید: «آنچه جاى تعجب است اینکه برخى از مدعیان علم ومعرفت از قدیم الایام ودر این زمان درصدد ایجاد تشکیک در جامعه اسلامى برآمده وموجبات تشویش افکار جامعه را فراهم کرده‏اند، واین تنها به جهت قصور فهم آنان از درک اسرار این عقیده (مهدویت) ومقاصد عالى آن است، ویا اینکه اسباب واغراض دیگرى دارند که ما از آن آگاهى نداریم. از جمله این افراد، مستشرقین وشاگردان آنانند از قبیل: «جولد زیهر»، «فلهاوزن»، «فان فلوتن»، «مک‏دونالد»، «برنارد لویس»، «مونتگرى»، «وات وماسینیون» ودیگران از کسانى که از افکار مستشرقین پیروى کرده‏اند، با وجود آنکه ادعاى مسلمان بودن دارند. وخوشبختانه هیچ گونه دلیل بر مدعاى خود ندارند، بلکه دلیل بر خلاف مدعاى آنان دلالت دارد. ونیز برهان آشکار وقطعى بر صحت عقیده مهدویت قائم است، زیرا به طور متواتر ثابت شده که در آخرالزمان، مهدى (ع) ظهور خواهد کرد، همان گونه که جماعتى از اهل سنّت از قبیل برزنجى وشوکانى ودیگران بر تواتر آن تأکید دارند...».( بحث حول المهدى، ص 17.)